Gezondheid koffie

Niet iedereen weet dat koffie en een gezonde leefstijl goed samengaan. Zo blijkt bijvoorbeeld uit het Nationaal Koffie & Thee onderzoek 2022 dat slechts 14% van de ondervraagde koffiedrinkers weet dat zwarte koffie, net als thee, deel uitmaakt van de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. In dit thema gaan we in op belangrijke onderwerpen rond koffie in relatie tot gezondheid.

1. Koffie en de Schijf van Vijf

De vakken van de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum zijn gevuld met producten die goed zijn voor je lichaam. Koffie en thee zonder suiker staan samen met water in de Schijf van Vijf. Een volwassene heeft ongeveer 1,5 liter tot 2 liter per dag aan dranken nodig, koffie en thee dragen op een gezonde manier bij aan de vochtinname. Ook bevat koffie zonder melk en suiker nauwelijks calorieën.

2. Koffie en cafeïne

De Europese voedselveiligheid autoriteit EFSA heeft in een onderzoek naar de veiligheid van cafeïne geconcludeerd dat een matige cafeïneconsumptie van 400 mg (dit komt overeen met 3 tot 5 koppen koffie per dag) past in een gevarieerd voedingspatroon en actieve leefstijl. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven wordt geadviseerd om de inname van cafeïne te beperken tot 200 mg per dag. Dat is ongeveer 2 kopjes per dag. Voor kinderen en jongeren tot 20 jaar geldt als veilige inname 3 mg/kg lichaamsgewicht per dag. Voor een kind van 14 jaar met een gemiddeld gewicht van 53 kg betekent dit 159 mg cafeïne per dag (1 kop koffie bevat gemiddeld 85 mg cafeïne).

3. Koffie en vocht

Voldoende drinken is belangrijk en daar draagt koffie aan bij. Koffie telt mee om de vochtbalans op peil te houden. Koffie staat sinds 2016 in de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum als een van de aanbevolen dorstlessers naast water en thee. Er wordt wel eens gezegd dat je van koffie uitdroogt. Dit is een fabel. Cafeïne stimuleert de nieren waardoor het vocht het lichaam iets sneller verlaat dan water maar je droogt en beslist niet van uit.

4. Koffie, alertheid, en concentratie

Het is algemeen bekend dat koffie helpt om wakker en scherp te blijven. Dit is wetenschappelijk ook goed onderbouwd. De Europese voedselautoriteit EFSA heeft geconcludeerd dat de hoeveelheid cafeïne uit een kop koffie de concentratie en alertheid al meetbaar verhoogt.

5. Koffie en slaap

Cafeïne in koffie kan van invloed zijn op de slaap. Maar ook andere factoren zoals laat TV kijken, stress, turen op je telefoon of tablet, de temperatuur in de slaapkamer en omgevingsgeluiden kunnen ervoor zorgen dat iemand niet goed kan slapen. Cafeïne kan zowel de tijd die nodig is om in slaap te vallen als de slaapkwaliteit beïnvloeden, maar niet bij iedereen. De gevoeligheid voor cafeïne verschilt sterk per individu. De mogelijke effecten op slaap worden vaak alleen in verband gebracht met de cafeïne in koffie, maar ook thee, energiedranken, sommige frisdranken en chocolade zijn bronnen van cafeïne. De meeste mensen weten zelf goed of ze voor het slapen gaan nog koffie kunnen drinken. Ben je gevoelig voor cafeïne dan is een kopje cafeïnevrije koffie of kruidenthee voor het slapen gaan een goed alternatief.

6. Koffie en sport

Of men nu traint voor een marathon, af en toe gaat hardlopen of een fietstocht maakt, voor iedereen geldt: cafeïne verbetert de fysieke prestaties. Dat blijkt uit talloze onderzoeken. De Europese voedselveiligheid autoriteit EFSA concludeerde in 2011 dat er een verband is tussen cafeïneconsumptie en verbeterde duurprestaties en duurcapaciteit, en een verminderd gevoel van inspanning tijdens het sporten. Ook is er bewijs voor een verbeterde alertheid door cafeïne.

Verantwoording en meer informatie